W przeddzień Wszystkich Świętych spotkaliśmy się na radomskim cmentarzu, gdzie najpierw zorganizowaliśmy akcję informacyjną o programie IPN straty.pl. Następnie odwiedziliśmy groby zasłużonych postaci zasłużonych w pracy społecznej i patriotycznej, takich jak:
– Józef Marjański (1892-1920) – jeszcze jako uczeń gimnazjum handlowego zaczął działać w tajnej organizacji młodzieżowej. Żołnierz Legionów. Wojskowy komendant miasta w okresie funkcjonowania Republiki Radomskiej. Uczestnik Bitwy Białostockiej, w której kilkukrotnie okazał się postacią kluczową, i w czasie której zginął. Człowiek, o którym marszałek Piłsudski mówił „pierwszy z dzielnych”. Od 22 Lutego 2021 honorowy obywatel miasta Radomia.
– Tadeusz Brzęk-Osiński (1892-1983) – major Wojska Polskiego, żołnierz Legionów, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej. Podczas wojny: „za niezwykłą odwagę, waleczność oraz bohaterskie czyny” został odznaczony Orderem Virtuti Militari. W czasie wojny więzień Oflagu. Po jej zakończeniu prześladowany przez UB. Współzałożyciel Radomskiego Towarzystwa Naukowego. Był też prezesem Klubu Miłośników Radomia oraz współpracownikiem Muzeum Regionalnego i PTTK, od 1975 inspektorem Miejskiego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki.
– Stanisław Werner (1888-1906) członek Organizacji Bojowej PPS, uczestnik zamachu bombowego na szefa Radomskiej Żandarmerii Gubernialnej, pułkownika von Płotto, schwytany i rozstrzelany w Lesie Kapturskim.
– Stanisław Egiejman (1881-1947) – w latach 1919-1932 dyrektor gimnazjum im. Jana Kochanowskiego, działacz społeczny, radny miejski. W latach 1942–1945 kierował konspiracyjnym Towarzystwem Oświatowym w Radomiu, które pomagało finansowo tajnemu nauczaniu i ubogim uczniom.
Po ucieczce Niemców z Radomia w styczniu 1945 roku działał nadal w konspiracyjnych organizacjach niepodległościowych WiN (Wolność i Niezawisłość) i SN (Stronnictwo Narodowe) – był prezesem Okręgu Radomsko-Kieleckiego tej reaktywowanej organizacji. Zamordowany przez UB.
– Józef Brandt – (1841-1915) polski malarz, batalista, przedstawiciel szkoły monachijskiej.
– Maciej Glogier (1869-1940) prawnik, społecznik, samorządowiec, 1914-1917 wiceprezydent Radomia, od 1917 prezes Radomskiego sądu, 1922-1927 senator.
– Maria Gajl (1865-1945) – polska nauczycielka i pedagog. Nie założyła rodziny, poświęciła się nauczaniu polskiej młodzieży w języku ojczystym. Po carskim ukazie tolerancyjnym w 1905 r., jako pionierka otworzyła w Radomiu trzyklasową żeńską szkołę, która niebawem została przekształcona w szkołę siedmioklasową, w której językiem wykładowym był język polski. Osoba wybitnie zasłużona dla radomskiego szkolnictwa.
– Teresa Jadwiga Grodzińska (1899-1920 ) – polska sanitariuszka, która odznaczyła się bohaterską postawą i zginęła zamordowana podczas wojny polsko-bolszewickiej 1920. Pośmiertnie została odznaczona Orderem Virtuti Militari, jako pierwsza kobieta w II RP.
Dziękujemy za obecność i pamięć o osobach zasłużonych dla nas wszystkich!
Sfinansowano ze środków Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach #KorpusSolidarności @Minister do spraw Społeczeństwa Obywatelskiego.
